Uitbreidingsinvesteringen zijn investeringen of bijdragen ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe activiteiten of expansie van de huidige activiteiten. Het betreft

• Gebiedsgerichte investeringen (ontwikkellocaties en stedelijke vernieuwingslocaties);
• Infrastructurele projecten;
• Maatschappelijke voorzieningen voor zover het niet gaat om vervangingsinvesteringen of onderhoud.

De besluitvorming over uitbreidingsinvesteringen ten laste van het Investeringsfonds vindt in drie stappen plaats. Iedere stap vraagt besluitvorming door de raad.

• Plaatsing van een investering op de wensenlijst;
• Het reserveren van een bedrag binnen het fonds om de investering mogelijk te maken;
• De kredietaanvraag voor de investering voorleggen aan de raad.

De wensenlijst is een lijst van uitbreidingsinvesteringen waar de raad toe heeft besloten dat deze in aanmerking komen om (in de toekomst) gedekt te worden uit het Investeringsfonds. De wensenlijst kan meer projecten bevatten dan de in het Investeringsfonds aanwezige dekking. Het vermelden van een project op een wensenlijst is onvoldoende om tot uitvoering over te kunnen gaan.

Bij een reservering binnen het Investeringsfonds is de raad akkoord gegaan met verdere voorbereidingen van de investering en het uitwerken van een kredietvoorstel. Een reservering alleen is onvoldoende om tot daadwerkelijke uitgaven over te gaan. Integrale afweging van de gereserveerde uitbreidingsinvesteringen vindt in combinatie met de wensen ieder jaar plaats bij de voorjaarsnota en de begroting. Het financieel kader daarbij wordt bepaald door de omvang van het Investeringsfonds.

Bij de geautoriseerde uitbreidingsinvesteringen met kredietbesluit heeft de raad eerder kredietverstrekkingen gedaan en is het college gemandateerd tot het doen van uitgaven. Een kredietbesluit mag op elk moment aan de raad worden aangeboden. Voor eventuele bijstellingen op de eerder afgegeven kredieten worden in deze Voorjaarsnota aanvullende kredietvoorstellen ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. De kapitaallasten van de uitbreidingsinvesteringen worden gedekt vanuit het Investeringsfonds.

Ten behoeve van deze begroting zijn de uitgaven geactualiseerd van de lopende en toekomstige projecten waarvoor in het Investeringsfonds middelen zijn gereserveerd. Een volledige toelichting op alle projecten is opgenomen in het MPG 19.1 dat parallel aan de Voorjaarsnota 2019 aan de Raad is aangeboden. Alleen voor de projecten waarbij een (financiële) bijstelling ten opzichte van deze raming plaatsvindt is een toelichting opgenomen.

Project met kredietbesluit

Voor de volgende uitbreidingsinvesteringen zijn kredietbesluiten genomen, waardoor de uitvoering is of kan worden gestart. Voor drie projecten is de planning van de begrote uitgaven bijgesteld. Er zijn geen bijstellingen in de totaalbedragen per project.

Ten opzichte van de rapportage Investeringsfonds 19.1 in de Voorjaarsnota zijn de volgende aanpassingen gedaan:

IHP

Bij de IKC Inverdan / Zaanse hout is sprake van een vertraging van 6 maanden ten opzichte van de planning actualisatie IHP 19.1. De vertraging is het gevolg van de discussie met de schoolbesturen over de kindvoorzieningen. De investeringsuitgaven zijn in de tijd naar achteren gefaseerd.

Uitvoeringsagenda toerisme

De planvorming met betrekking tot de bewegwijzering is vertraagd. Daarom is € 150.000 doorgeschoven van 2019 naar 2020.

De Kraaien

De locatie Fortuinweg is de geplande toekomstige locatie voor hockeyvereniging De Kraaien. Er loopt echter nog een bezwaarprocedure tegen het bestemmingsplan. Er is nog geen uitspraak van de Raad van State omtrent het bestemmingsplan omdat de zitting nog niet heeft plaatsgevonden. Wanneer de zitting zal plaatsvinden is op dit moment ook nog niet bekend. Vanwege de opgelopen vertraging wordt de investering van € 1,5 miljoen verschoven van 2019 naar 2020.

Kwaliteit bestaande woningbouw

Op dit moment is het geld dat beschikbaar is gesteld  ten behoeve van de versnelling  van  de aanpak van de funderingsproblematiek binnen het programma verbeteren kwaliteit bestaande woningvoorraad in de begroting opgenomen en is er dekking t/m 2021.

In het 4^e kwartaal van dit jaar starten we met een evaluatie van het programma, onder andere om te kijken wat er in gang is gezet en wat het effect daarvan is. En of het Plan van Aanpak zoals opgesteld nog in lijn is met de huidige situatie en maatschappelijke vraagstukken ten behoeve van de bestaande woningvoorraad. Afhankelijk van de uitkomst daarvan zal de fasering van beschikbare budgetten nog beter kunnen worden begroot. De verwachting is dat als je de problematiek in de stad echt structureel aan wilt pakken er ook langjarig middelen beschikbaar moet zijn. Vooruitlopend op de uitkomsten van de evaluatie worden de reeksen bijgesteld op basis van extrapolatie van de uitgaven over voorgaande jaren. Deze reëlere raming betekent concreet dat de jaarlijks benodigde middelen gemiddeld genomen ongeveer gehalveerd worden en opnieuw gefaseerd over een twee keer zo lange periode.

Bereikbaarheidsdeal

Rijk en regio willen investeren in een omvangrijk Multimodaal Mobiliteitspakket in de corridor Amsterdam-Hoorn. Het betreft bereikbaarheidsmaatregelen op het gebied van auto, openbaar vervoer, fiets en mobiliteitsmanagement. Voor Zaanstad is de uitvoering van het pakket cruciaal voor de ambities met MAAK.Zaanstad. Binnen het totale pakket zitten drie belangrijke en al langer gewenste Zaanse integrale bereikbaarheidsprojecten (auto, OV en fiets). Het gaat om de Guisweg, AVANT (Thorbeckeweg) en het ombouwen van de Prins Bernhardweg/A7 tot stadsweg. Daarnaast wordt binnen het totale pakket ook nog eens extra geïnvesteerd in fiets- en OV-maatregelen en mobiliteitsmanagement. De Zaanse bijdrage aan het totale pakket bedraagt € 23,5 miljoen. Zie raadsinformatiebrief 2019/14203. Bij de besluitvorming over de begroting 2020 wordt de raad gevraagd een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van € 0,4 miljoen (onderdeel van de € 23,5 miljoen).

Projecten met reservering binnen het Investeringsfonds

Er zijn acht projecten waarvoor bedragen zijn gereserveerd, maar waarvoor de raad nog geen kredietaanvraag heeft ontvangen. Voor vier projecten is het voorstel deze van wens naar reservering over te brengen.

Ten opzichte van de vorige rapportage Investeringsfonds (19.1) zijn de volgende aanpassingen gedaan:

A8/A9

Conform het bij de Voorjaarsnota 2019 aangenomen amendement zijn de uitgaven voor de A8/A9 terug gezet naar de jaren 2021 en 2022. De gemeente is in overleg met Provinciale Staten van Noord Holland om er stevig op aan te dringen dat een snelle realisatie van een A8/A9 verbinding noodzakelijk is.

Aanjaag investeringen o.r. Zaandam - Centrum Oost

Bij vaststelling van het Perspectief Centrum Oost is € 300.000 gereserveerd voor diverse maatregelen. Het gaat hierbij om het verbeteren van de doorgangen van de Zuiddijk naar de Touwslagerstraat, het verbeteren van oversteekplaatsen en voor placemaking van de Burcht. Het lukt niet meer in 2019 om een start te maken met de betreffende maatregelen. Voorstel is om totaal budget te faseren over de jaren 2020-2025 en na afronding strategiefase (begin 2020) een kredietbesluit aan de raad voor te leggen.

Van wens naar reservering: Sportpark Hoornseveld

De optimalisatie van het Sportpark Hoornseveld is nodig omdat de huidige voorzieningen niet meer aan de eisen des tijds voldoen en de verplaatsing van zwembad De Slag moet worden ingepast. De bereikbaarheid is slecht en het sportpark wordt als sociaal onveilig ervaren. Daarnaast maakt de optimalisatie de realisatie van de tweede fase Oostzijderpark mogelijk, omdat inpassing van de verenigingen die nu nog op het Oostzijderveld gesitueerd zijn, mogelijk wordt. Bij het ontwerp van de eerste en tweede fase Oostzijderpark is ervan uitgegaan dat de sportvelden verplaatst worden. Het bestemmingsplan voor de eerste fase wordt in het najaar 2019 ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. Met de ontwikkelaar is een grondovereenkomst getekend.

Het project is opgenomen in het Perspectief Kogerveldwijk 2040 dat op 28 mei 2019 is vastgesteld door de Gemeenteraad.

Twee jaar geleden is een bedrag van € 15,3 miljoen (incl. BTW) opgenomen op de wensenlijst van het Investeringsfonds ten behoeve van de optimalisatie van het sportpark Hoornseveld. Echter, er dient rekening te worden gehouden met een tijdelijke ontsluiting voor (auto)verkeer, gedurende de periode dat het sportpark inclusief zwembad al wel in gebruik is genomen, maar de definitieve ontsluiting nog niet is gerealiseerd en met de aanpassing van de kruising bij de Pascalstraat. De kosten hiervan bedragen naar schatting € 0,4 miljoen en € 0,75 miljoen aanvullend. Hiermee komt de totaal gevraagde reservering op een bedrag van € 16,45 miljoen.

Van wens naar reservering: Maatschappelijke voorzieningen, verbouwing buurthuis/ontmoetingscentrum Zaandam Zuid

Het buurthuis bevindt zich in een kwetsbare buurt. Uit de analyse en het perspectief van Centrum Oost (onderdeel van Zaandam Zuid) is gebleken dat het van groot belang is dat het buurthuis goed functioneert, met name met de komst van de nieuwe Zaankanters. Als de investering nu niet gedaan wordt bestaat het risico dat de buurthuisfunctie niet kan worden gehandhaafd, en/of dat de kansenongelijkheid tussen de huidige bewoners van Zaandam Zuid en de toekomstige bewoners van de nieuwbouw in Centrum Oost de komende jaren groeit in plaats van afneemt. Het maatschappelijk voorzieningenmodel berekent dat er met de toevoeging van 800 woningen, 0,3 buurthuis nodig is.

Van wens naar reservering: Maatschappelijke voorzieningen, sociale cohesie

De analyse Noord laat zien dat veel maatschappelijke en culturele organisaties in het gebied op zoek zijn naar een nieuwe locatie en met elkaar willen samenwerken. Dat biedt een goede basis voor meer gezamenlijke initiatieven op het gebied van ontmoeting, cultuur en sport. Onderwijs heeft ruimtes die gebruikt kunnen worden voor culturele activiteiten vice versa. Maar ook in de openbare ruimte kunnen er met een aantal aanpassingen nieuwe mogelijkheden voor ontmoeten gecreëerd worden. Gezien de ontwikkelingen en de bevolkingstoename in dit deel van de stad is het van belang dat het sociale weefsel goed functioneert en dat ook de nieuwe Zaankanters optimaal mogelijkheden hebben om deel te worden van deze gemeenschap(pen). De maatschappelijk/cultureel/sport voorzieningen moeten daar een belangrijke bijdrage aan leveren. De precieze maatregelen zijn afhankelijk van bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak, maar er wordt aan de volgende ingrepen gedacht:

• Een sociaal-cultureel wijkcentrum in Krommenie; een verhuizing en upgrade van de Pelikaan, waarbij de upgrade een geoutilleerdere uitvoeringszaal is; en ook een volumegroei om Palmboom activiteiten over te nemen.

• Een verhuizing van de Groote Weiver, met een zaal die als lokaal pop podium in Noord kan functioneren
• Een evenementenlocatie in de een of andere vorm.
• Herinrichting van de Noorddijk in relatie tot de nieuwbouw Toermalijn, schoolplein en dubbelgebruik door de buurt.
• Fitness rondje waarbij het Noordsterpark betrokken kan worden en de speelplek op de hoek Kerkstraat/Noordsterweg met de calisthenics apparaten.

De varianten zitten in de locatiekeuzes en wel/niet combinaties van de drie elementen.

Voorgesteld wordt een bedrag van € 0,35 miljoen te reserveren voor investeringen in dit gebied.

Van wens naar reservering: Aanjaaginvesteringen Openbare ruimte Kogerveld

Het voorstel is een bedrag van € 75.000 wordt gereserveerd voor de realisatie van een oversteekplaats bij de Aldi en de Lidl in Kogerveld. Bij de oversteek wordt rekening gehouden met het toekomstig profiel van de Doctor H.G. Scholtenstraat.

Projecten op de wensenlijst

Ten opzichte van de vorige rapportage Investeringsfonds (19.1) zijn de volgende aanpassingen gedaan:

Investeringen openbare ruimte Centrum Oost

Vanaf het MPG 16.2 stonden twee investeringen op de wensenlijst: het project Oostoever Burcht/Sluis/Oostkade (openbare ruimte) voor € 1 miljoen en de Aanjaag investeringen openbare ruimte Zaandam voor € 1,7 miljoen. Het voorstel is beide investeringen samen te voegen onder de noemer Investeringen openbare ruimte Centrum Oost. Omdat het uitvoeringsgeld is zal dit geld niet eerder dan 2025 nodig zijn. In de strategiefase wordt duidelijker hoe dit geld moet worden ingezet. Dan kan de raad ook worden voorgelegd de status van dit bedrag aan te passen naar reservering. De investeringen voor de Peperstraat in de openbare ruimte zijn circa € 6 miljoen (exclusief meebetalen parkeeroplossing). Deze kosten zijn niet allemaal toe te rekenen aan de ontwikkeling/ ontwikkelaar.

Aanjaag investeringen vastgoed (acupunctuur) Zaandam

De bedragen voor investeringen vastgoed kunnen komen te vervallen. De markt is inmiddels weer prima in staat om zelf zaken op te pakken.

Aanjaaginvesteringen Openbare ruimte Kogerveld

Een bedrag van € 75.000 is overgeheveld naar de lijst met reserveringen. Een bedrag van € 425.000 blijft voor 2021 op de wensenlijst staan voor toekomstige maatregelen in de omgeving van het Station Kogerveld.

Gebiedsontwikkeling Centrum ’t Kalf

Uit de gesprekken ‘Focus op de Wijk (tweede kwartaal 2019) is een focuspunt voor de wijk Zaandam Noord naar voren gekomen. Het centrum is verouderd en onduidelijk gestructureerd, waardoor het als ontmoetingsplaats niet voldoet. Bewoners hebben gevraagd of ze ‘ook een Zilverschoonplein’ kunnen krijgen.

Het lopende project over het al dan niet vernieuwen van sporthal de Tref wordt – in overleg met bewoners en andere betrokkenen - breder getrokken tot een gebiedsontwikkeling voor het centrum van ‘t Kalf, mede in relatie tot het winkelcentrum en het buurtcentrum. In het kader van de Voorjaarsnota 2020 zal een financieel en inhoudelijk voorstel worden gepresenteerd. Het voorstel is de ‘niet belegde middelen’ op te wensenlijst in te zetten voor de gebiedsontwikkeling Centrum ’t Kalf.

Voeding Investeringsfonds

Ten opzichte van de vorige rapportage Investeringsfonds (19.1) zijn de volgende aanpassingen gedaan:

Reserve infra

Het Investeringsfonds wordt onder meer gevoerd met bijdragen uit de reserve infra. Deze bijdragen kunnen pas worden gestort naar het Investeringsfonds als deze daadwerkelijk in de reserve zijn gestort. Een bedrag van € 0,15 miljoen is van 2020 verschoven naar latere jaren. Vanaf 2021 zijn opbrengsten uit het verdienmodel gebiedsontwikkeling opgenomen. Het onderzoek naar de hoogte en de hardheid van deze opbrengsten is nog niet afgerond, waardoor de hier opgenomen bedragen nog onzeker zijn.

Algemene middelen

De voeding van het Investeringsfonds is in 2020 en 2021 éénmalig verlaagd voor in totaal € 4,9 miljoen verlaagd. Deze middelen zijn in 2019 als onderdeel van het rekeningresultaat 2018 gedoteerd aan het Investeringsfonds, maar worden nu ingezet om de begroting in de jaren 2020 en 2021 sluitend te maken.

Verloop saldo Investeringsfonds

Deze grafiek weergeeft het verloop van het saldo van het Investeringsfonds ultimo 2019 tot en met ultimo 2028.

Het saldo van het Investeringsfonds (voeding -/- projecten met kredietbesluit of reservering) zakt in 2022 en 2023 onder de ondergrens van € 5 miljoen (risicobuffer). Het college acht dit voor dit moment verdedigbaar aangezien de uitgaven A8/A9 in dit beeld nog voor € 14 miljoen in de jaren 2021 en 2022 zijn opgenomen, conform het bij de Voorjaarsnota 2019 aangenomen amendement. Het college is in afwachting van de Provincie Noord Holland voor een reële raming van de kosten. Het college gaat ervan uit dat er in de jaren 2021 en 2022 nog geen beroep op de gereserveerde middelen zal worden gedaan.