Het belang van het beheersen van het renterisico voor de gemeente Zaanstad blijkt uit de nadruk die de wet Financiering decentrale overheden (Fido) en de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo) hierop legt. Dit maakt het belangrijk om een actief renterisicobeleid te voeren, twee instrumenten spelen hier een belangrijke rol.

Kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet beoogt de budgettaire gevolgen van schommelingen in de rente op korte leningen te beheersen. Tot het kasgeld behoort alle vlottende schulden < 1 jaar, de contante gelden in kas, de uitstaande gelden < 1 jaar en de tegoeden / schulden rekening-courant. De korte schuld is bedoeld voor de lopende uitgaven en zodoende is de limiet gekoppeld aan het begrotingstotaal. De kasgeldlimiet is vastgesteld op 8,5% van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. In 2020 is deze € 48,1 miljoen. De kasgeldlimiet mag maximaal twee kwartalen achtereen overschreden worden. Daarna moeten maatregelen getroffen worden om het kwartaal daarna aan de kasgeldlimiet te voldoen. Het streven van de gemeente is om de kasgeldlimiet maximaal te benutten. Historisch gezien is de korte rente doorgaans lager dan de lange rente, daarnaast wordt het risico beperkt dat na ontvangst van een onverwacht groot bedrag de gemeente tegelijk geld leent en uit moet zetten.

Renterisiconorm

De wet Fido kent naast de kasgeldlimiet nog een kwantitatieve randvoorwaarde namelijk de renterisiconorm. De renterisiconorm stelt een limiet aan het renterisico voor de lange termijn financiering. Het renterisico is het geldbedrag aan leningen dat in een bepaald jaar aan renteherziening en herfinanciering onderhevig en is gerelateerd aan de begrotingsomvang. De renterisiconorm bedraagt maximaal 20% van de begrotingsomvang van het begrotingsjaar. Als de jaarlijkse aflossingen en renteherzieningen worden begrensd tot 20% van de begroting, leidt een rentestijging van 1 procentpunt tot maximaal 0,2 procentpunt hogere rentelasten op de begroting. Zoals onderstaande tabel laat zien blijft het risicopercentage op de huidige aflossingsverplichtingen in Zaanstad de komende jaren met ongeveer 10% ruim binnen de renterisiconorm.

Tabel Renterisiconorm

De gemiddelde looptijd van de huidige leningenportefeuille bedraagt ongeveer 8,5 jaar. Met de huidige zeer lage rentestanden is er actief beleid op verdere looptijdverlenging van de leningenportefeuille waarmee de risicopercentages na 2023 verder zullen dalen. Hiermee wordt het renterisico van de relatief hoge schuld naar de toekomst toe verder beheerst.